POMNIK PRYMASA JAKUBA UCHAŃSKIEGO, WARSZTAT JANA MICHAŁOWICZA Z URZĘDOWA, OK. 1581 - 1583, KATEDRA W ŁOWICZU.

Rekonstrukcja pomnika nagrobnego prymasa polski Jakuba Uchańskiego, 1581 - 1583, katedra w Łowiczu.

     Słowem uzupełnienia, ponieważ chyba nadto skupiłem się na elegancji przedstawienia ciągłości nagrobka prymasa Jakuba Uchańskiego po przebudowie, natomiast nie wspomniałem nic o zamyśle pierwotnej konstrukcji stworzonej przez Jana Michałowicza z Urzędowa. Na wstępie chyba trzeba zaznaczyć, że autorstwo polskiego rzemieślnika przy tej realizacji, zostało zwyczajowo przyjęte wg analogii stylowej innych jego prac, ponieważ nie pozostał żaden dokument pisany, gmerek (znak rzemieślniczy/ cechowy) czy sygnatura, jakie można odnaleźć na pozostałych nagrobkach wzniesionych przez tego właśnie artystę. Konstrukcja w części architektonicznej została wzniesiona z piaskowca, natomiast w części dekoracyjnej z czerwonego marmuru, co istotne ten ostatni nazywany "marmurem królewskim" w drugiej połowie XVI wieku stanowił materiał wybitnie deficytowy. Przypuszcza się, że po bitwie pod Mohaczem w roku 1526, doszło do wstrzymania wszelkich dostaw tego surowca, a późniejsze realizacje w czerwonym marmurze bazowały na istniejących na ziemiach polskich zapasach. Można również przypuszczać, że użycie czerwonego marmuru, materiału przynależnego królom Polski, w kartuszu heraldycznym arcybiskupa gnieźnieńskiego, wzmacniało rangę osoby upamiętnionej takim zdobieniem. Sama figura prałata została wytworzona z alabastru, który w przypadku rzeźbionych dłoni Jakuba Uchańskiego, przybiera charakterystyczną, starczą fakturę, będącą niejako stylowym wyróżnikiem warsztatu Jana Michałowicza z Urzędowa. Na poglądowym zestawieniu rekonstrukcji z fotografiami pozostałości nagrobka przed jego przebudową w latach 1782 - 1783, które szczęśliwie ocalały i zdobią teraz założenie parkowe w Arkadii, pozwoliłem sobie użyć pojęcia niderlandyzm czy renesans północny. Są to wzorce stylowe zaczerpnięte ze wzorników Cornelisa Florisa i Hansa Vredemana de Vries, które powstały i zaczęły nosić idee nowego sposobu zdobienia małej i większej architektury, charakterystycznym ornamentem "składającym się z motywów naśladujących płaskie żelazne okucia, wycięte w kształcie listew i ażurowych plakiet, wśród których występują m.in. kaboszony, rauty, motywy imitujące główki gwoździ, nitów, bulli itp., a jako motywy towarzyszące hermy, maszkarony, lwie głowy, motywy fantastyczne, groteskowe, roślinne itp."

Warsztat Historii Sztuki